حریق و راه های کنترل آن
سالیانه هزاران نفر در جهان در اثر حریق های خانگی جان خود را از دست می دهند، تنها در آمریکا هر سال 1260 نفر مجروح و 2500 نفر می میرند و خسارتی مبنی بر 7.3 بیلیون دلار به بار می آوردند، بیشترین آمار تلفات در جنوب قاره آفریقاست.
برای محافظت از خود و خانوادتان دانستن اطلاعات پایه حریق با اهمیت است.آتش خیلی سریع گسترش می یابد و وقتی برای جمع آوری لوازم با ارزش و تماس تلفنی نیست. صرف دو دقیقه آتش می تواند زندگی شما را به مخاطره بکشاند و در پنج دقیقه ساکنان در شعله های آتش محاصره خواهند شد.
حرارت و دود به مراتب می توانند خطرناک تر از شعله های آتش باشد. تنفس در هوای شدیداَ داغ می تواند به شش ها آسیب برساند. آتش، گازهای سمی تولید می کند که باعث می شود شما احساس سر گیجه و نا متعادل بودن داشته باشید و به جای آگاه شدن از آتش به خواب عمیقی فرو روید، خفگی بیشترین علت مرگ های حریق اند.
هرروزه انسانها با مسائل حریق درگیرند و از انواع حریق متضرر می شوند اما آیا واقعاَ با آتش آشنایی داریم؟ تنها زمانی می توانیم با آتش مقابله کنیم و آسیب را به حداقل برسانیم که طبیعت درست آتش را بدانیم.
آتش سریع است!
وقت خیلی تنگ است! کمتر از سی ثانیه شعله ای کوچک به حریق غیرقابل کنترلی تبدیل می شود و تنها چند دقیـقه نیاز است تا دود سیاه و غلیظی تمام خانه را فرا گیرد و در آتش محاصـره شود. اغلب حریق های کشنـده در خانه زمانی رخ می دهد که ساکنین خوابند. در این حالت بعد از بیدار شدن زمانی برای جمع آوری وسایلتان نخواهید داشت زیرا آتش خیلی سریع گستــرش می یابد و دود حاصل غلیظ و غلیظتر می شود و تنها زمان برای فرار باقیست.
آتش داغ است!
حرارت آتــش خیلی خطرناک تر از شعله های آن است. حرارت یک آتش به تنهایی می تواند کشنــده باشد. دمای اتاق در حریــق می تواند به 100 درجه سانتی گراد برسد! تنــفس در این هوای داغ ریه های شما را خواهد پخت. این حرارت می تواند باعث ذوب لبــاس ها و چسبیده شدن آنها به بدنتان گردد.در عرض پنج دقیقه یک اتاق می تواند چنان گرم شود که همه چیز در یک لحظه آتش بگیرد.
آتش تاریک است!
برخلاف تصور افراد آتش روشن نیـست. آتش خیلی روشن شروع می شود اما به سرعت دود سیـــاهی تولید می کند و کاملاَ تاریک می شود، اگر شما در آتش بیدار شوید ممکن است گیــج و ناتوان در پیدا کردن راه منزلی باشید که تا این زمــان در آنجا زندگی می کردید.
آتش مرگ آور است!
دود و گاز سمی بیشتر از شعله های آتش جان افراد می گیرد. آتش از اکسیژنی که شما نیاز دارید استفاده می کند و دود و گازهای سمی تولید می نماید. تنفس مقدار کمی از این گازها می تواند شما را غیر هوشیــار کند. بخار یا دود بی بو و بی رنگ می تواند شما را به خواب عمیقی فرو ببرد و قبل از اینکه آتش به درب اتاق برسد ممکن است به چنان خواب عمیقی فرو رفته باشید که نتوانید بیدار شده و فرار کنید!
پس برای اینکه در چنین شرایط خطرناکی به دام نیفتید باید یک سری تمهیداتی در نظر بگیرید که در ادامه مطرح خواهد شد.
راه های پیشگیری قبل از حریق ( تهیه و تمرین نقشه فرار )
به خاطر داشته باشید هنگام حریق هر لحظه شما بسیار بسیار ارزشمند است، بنابراین شما و خانواده تان باید آماده باشید. نقشه فرار به شما کمک می کند تا خیلی سریع از خانه خارج شوید.
هر سال دو بار نقشه فرارتان را تمرین نمایید. بعضی از نکاتی که زمان تهیه این نقشه باید مد نظرتان باشد عبارتست از:
• انتخاب دو مسیر برای هر اتاق
• در صورتی که راه اول به وسیله آتش یا دود مسدود باشد به دومین راه فراز نیاز خواهیم داشت. دومین راه اغلب به پنجره ای مشرف به سقف همسایه و یا نردبانیست که قابل جمـع شدن می باشد و مناسب برای فرار از پنجره هایی که بالای ساختمان قرار دارند.
• دقت کنید تنها از نردبان های مورد تایید آزمایشـگاه های معتبر استفاده نمایید.
• از مسدود نبودن پنجره ها و قفل نبودن آنها اطمینـان حاصل کنید.
• فرار با چشمان بستـه و یا در تاریکی را تمرین نمایید.
• قفل درب ها و پنجره ها را به نحوی انتخاب نمایید که بتوان خیـلی سریع آنها را باز نمود.
• اطمینـان یابید که تمام افراد خانواده متوجه نقشـه فرار شده اند و می دانند که هنـگام حادثه چگونه عمـل کنند و قفل ها را می توانند باز کنند.
• به کودکان آموزش دهید از آتش نشان ها مخفی نشوند.
هنگام حریق
• برای خروج از زیر هر گونه دود بخزید و عبـور کنید توجه داشته باشید دودهای غلیـظ و گازهای سمی ابتدا نزدیک به سقف جمـع می شوند .
• زمانی که هشدار دهنده دود به صدا در می آید شاید تنها چند ثانیه برای فرار فرصت داشته باشید بنابراین خیلی سریع خارج شوید.
• اگر دود درب اتاق یا مسیر اول انتخابیتان را مسدود نموده، از مسیر دوم فرار استفاده نمایید.
• اگر می خواهید درب را باز کنید حتماً این کار را به آرامی انجام دهید و آماده باشید در صورت مشاهده دود غلیظ یا آتش سریعاً درب را ببندید.
• در صورتی که شما نمی توانید به شخصی که احتیاج به کمک دارد برسید، خانه را ترک کرده و با آتش نشانی تماس بگیرید و محل شخص مورد نظر را به آنها اطلاع دهید.
• اگر حیوانی داخل خانه به دام افتاده است به آتش نشان ها اطلاع دهید.
• اگر شما نمی توانید از در خارج شوید در را بسته و منافذ در را به وسیله پارچه و نوار بپوشانید و مانع ورود دود شوید. با آتش نشانی تماس بگیرید و به آنها مکانی که قرار دارید را اطلاع دهید و از پنجره نشانه هایی از قبیل رنگ روشن لباس یا نور چشمک زن بفرستید.
• اگر لباس شما آتش گرفته باشد، ، خیـلی سریع باید بایستیـد سپس روی زمین افتاده و غلط بزنید، حتـماً به خاطر داشته باشید که با دست صورت خود را بپـوشانید. به غلط خوردن به زیر و رو و پهـلو ها ادامه دهید تا زمانی که آتش خاموش شود. اگر شمـا یا شخـص دیگری قادر به انجام عملیات نبودید.آتش را به وسیله پتو یا حولـه خفه کنید. از آب سرد برای بخش های آسیب دیده استـفاده کنید ( برای 5-3 دقیـقه )، سپس محلهـای سوختگی را پارچه های خشک و تمیـز بپوشانید. برای کمک های پزشکی با 125 و 115 تماس بگیرید.
راه های بعد از حریق
• احیا بعد از حریق از لحاظ روحی و فیزیکی پروسه دشواری است. وقتی حریق رخ می دهد، به طور ناگهانی زندگی تغییر می یابد. اغلب سختترین بخش این پروسه دانستن مکان شروع، شخص یا سازمانی است که می توان تماس گرفت.
• اگر شما بیمه آتش سوزی هستید، برای دریافت اطلاعات دقیق تر در مورد روند و محافظت از دارایی هایتان با بیمه خود تماس حاصل نمایید. اگر شما بیمه نیستید با سازمانهای خصوصی برای کمک تماس بگیرید.
• آتش نشان ها باید از امن بودن انشعاب های گاز اطمینان حاصل کنند و آنها را قبل از ترک کردن محل مسدود نمایند. به هیچ وجه خودتان سعی در اتصال مجدد آنها ننمایید.
• لیستی از وسایل صدمه دیده تهیه نمایید. کالاهای صدمه دیده را تا زمانی که در لیست وارد نکرده اید دور نیاندازید.
• سعی در جمع آوری و نگهداری مدارک ارزشمند خود نمایید.
• در صورت ترک منزلتان، با پلیس تماس گرفته و آنها را از خالی بودن منزل مطلع بفرمایید.
• تمامی فاکتورهای که مرتبط با خسارت وارده هزینه کرده اید را برای درخواست احتمالی بیمه خود نگهداری نمایید.
پیشگیری از حریق های خانگی
اغلـب حریق ها در آشپزخانه و یا در حین آشپزی، رخ می دهد. بیشتر حریق هایی که شب اتفاق می افتد به دلیـل بی دقت خاموش نمودن سیـگارهاست، و یا جرقه های شومینـه های بدون محافظ و وسـایل گرمایشی که نزدیک به مبل ها و یا وسایل قابل احتراق اند می باشد.این آتش سوزی ها می توانند به شدت خطرناک باشند، زیرا قبل از کشف توسط افرادی که خواب اند برای زمان طولانی بدون ایجاد شعله زیاد دود زیادی ایجاد می نماید.
آشپزی
• هنگام سرخ کردن، گریل کردن و ... در آشپزخانه باقی بمانید.برای زمانی هر چند کوتاه آشپزخانه را ترک ننمایید و در صورت ترک، اجاق گاز را حتما خاموش نمایید.
• زمان آشپزی تا جایی که می توانید از پوشیدن لباس ها با آستین های بلند و گشاد خودداری نمایید.
• زمان خواب آلودگی یا در صورت مصرف مشروبات الکلی یا دارو در حالتی که گیج هستید به هیچ وجه آشپزی نکنید.
• کودکان را از محدوده اشپزی دور نمایید و محدوده ای را به عنوان " محدوده آزاد کودکان " به فاصله یک متری از اجاق گاز اختصاص دهید.
• مکان باربکیو حداقل 3 متر از دیوار منزل فاصله داشته باشد.
استعمال سیگار
• اگر شما سیگاری هستید، در محیط بیرون سیگار بکشید. اغلب حریق های خانگی به علت سیگارهایی است که داخل منزل روشن می شود. سیگارهایتان را در ظرف های پر از شن که بیرون از خانه تعبیه نمودید خاموش نمایید.
• هیچ گاه در مکانی که کپسول اکسیژن وجود دارد سیگار نکشید، حتی اگر دریچه آن بسته باشد.
• مراقب باشید، هیچ گاه در تخت خواب زمانی که خواب آلود هستید، سیگار نکشید.
تجهیزات الکتریکی و امنیت
سیم های پوسیده ممکن است باعث آتش سوزی شوند. تمامی سیم های قدیمی وپوسیده را جایگزین نماییدودقت کنید کابل ها ازیر فرش و مبل عبور نکند.
وسایل الکتریکی را خریداری نمایید که از آزمایشگاه های معتبر مانند سال مورد نظارت وبررسی قرار گرفته باشد.هیچگاه سعی در بلندتر کردن سیم دستگاه های الکتریکی نکنید.
وسایل گرمایی قابل حمل
وسایل قابل اشتعال را حداقل در فاصله 1متری از دستگاههای گرمایی قرار دهید.
از وسایل گرمایی تحت نظارت و دارای استاندارد استفاده نمایید.
از مجهز بودن دستگاه به ترموستات اطمینان حاصل نمایید واز عملکرد آنها خاطر جمع شوید.
تنها از نفت های خالص در چراغ های گرمایی وهیچ گاه تا حد نهایتپر ننمایید.از این وسایل گرمایی در اتاق هایی که تهویه مناسب دارند استفاده نمایید.
یکی از مهمترین وسایل امنیتی برای منازل دتکتورهای دود هستند.مطالعات متعدد به نتیجه رسیدند که با افزایش استفاده از دتکتورهای دودی در امریکا مرگ ومیر ناشی از حریق به نصف میزان قبل رسیده است.متاسفانه در ایران اغلب فارق از این گونه سیستم های هشدار دهنده می باشند ویا درصورت وجود به مشکلاتی از قبیل تخلیه باتری ویا عمل نکردن آنها وجود دارد.
اصلی ترین دتکتورهای دودی انجام میدهند محافظت از شماست درحالی که خوابید بنابراین هشداردهنده به این مکان هایی که9 افراد خوابند مثل اتاق های خواب وفاصله ی بین آنها مانند راهروها قرار گیرد.خانه هایی که دو طبقه یا دوبلکس هستند درصورتی که حریق اتفاق بیافتددرصورتی عدم وجود دتکتورهای دود تازمانی که افرادی در طبقه ی دیگر هستند متوجه حریق شوند ممکن است خسارت های جبران ناپذیری رخ دهد.
2نوع Smoke D وحود دارد.نوع یونیزاسیون ونوع فتودی الکتریک .مدل یونیزاسیون دتکتورهای اعلام حریق شعله سریعتر عمل کرده وقیمت ارزانتری دارند. دتکتورهای دودی فتو الکتریک به آتش هایی که همراه با دود می سوزند حساس ترند.هردونوع دتکتورهای دودی سطح بالایی از حفاظت وامنیت را پوشش می دهند. 2روش برای تامین برق دتکتورها وجود دارد. یکی از روش ها استفاده از دتکتورها با باتری معمولا9ولت است وباید سالیانه تعویض شوند.زمانی که باتری دتکتورای دودی شروع به Dتمام شدن می کند هر 20 ثانیه به صدا در می آید.دتکتورهای دودی معمولا برروی سقف یا بالای دیوار به فاصله ی کمتر از12 اینچ وبیشتراز 4اینچ از سقف باشد.
شومینه ها
- لوله ها وشومینه ها ماهیانه چک وتمیز نماید ومراقب اصطحکاک ومسائلی از این دست باشد.
- هرگز داخلشان کاغذ/زباله ویا چوب های خیس نسوزانید.
- ازلحافظ های سنگین و به اندازه کافی بزرگ استفاده نمایید *هیزم ها پوشش کامل را داشته باشیم.
- قبل از ترک منزل یا رفتن به رختخواب آتش کاملا خاموش است.
- خاکسترهای سرد شده را درظرف های فلزی مقاوم ومحکم وبیرون از منزل نگهداری نمایید.
کودکان
- به کودکان خود آموزش دهید که آتش وسیله بازی نیست.
- کبریت ها وفندک هارا دور از دید ودسترس کودکان وترجیحا در کابینت های قفل شده نگهداری نمایید.
- به آنها بیاموزید در صورت پیدا کردن چوب کبریت وفندک به جای استفاده از آنها خیلی فوری به شما اطلاع دهند.
- هرگز کودکان خودرا در نزدیکی اجاق های روشن وشمع روشن نگذارید حتی برای زمان کوتاه.
- زیرتخت ها وکمد ها را هراز گاهی برای یافتن چوب کبریت های سوخته چک نمایید آنها مدرکی برای بازی کودکان شما با کبریت است.
"پیشنهادات بیشتر"
- تا حد امکان دوری نمودن از شمع های روشن
- هرگز از اجاق گاز ترای گرم شدن منزل استفاده ننمائید.
- مایعات قابل اشتعال را از منابع گرمایی دور نگه دارید .
- همیشه ژنراتورهای متحرک را خارج از منزل نگه دارید.
سایر مطالب: اصول ایمنی حریق ساختمان
