سیستم اطفا حریق

طي دهه هاي متمادي سيسـتم هاي اطفاى حريق اتوماتيك، نقش بسيار مهمى در حفاظت از حريق ايفا نموده اند. نوع ماده اطفا كننده از يك سو و فن آوري مربوطه از سوي ديگر در حال پيشرفت می باشد.

کاربرد سیستم اطفا حریق

همانطور که از نام این سیستم مشخص است، تجهیزات بکار برده در آن وظیفه‌ی خاموش کردن آتش و جلوگیری از گسترش آن را برعهده دارند. امروزه 4 عامل برای وقوع و گسترش یک حریق شناسایی شده‌است: حرارت، اکسیژن، ماده‌ی سوختنی و زنجیره‌ی واکنش‌های شیمیایی. برای آن‌که بتوانید آتش را مهار کنید، باید یکی از این موارد را از هرم آتش حذف کنید. بنابراین در یک سیستم اطفا از تجهیزاتی استفاده می‌شود که چرخه‌ی حریق ایجاد شده را به شکلی قطع کنند.

انواع کلاس‌های آتش

انواع مختلفی از آتش‌سوزی‌ها، حاصل از مواد گوناگون وجود دارد. به همین دلیل سیستم‌های اطفای حریق متنوع و با تکنولوژی‌های منحصر به فرد ساخته می‌شود. پیش از معرفی مختصر انواع سیستم‌های اطفای حریق، باید با کلاس‌های آتش بیشتر آشنا شویم. براساس استاندارد NFPA آمریکا و BS انگلستان دو نوع دسته‌بندی آتش وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

طبقه‌بندی آتش براساس استاندارد NFPA

گروه A:حریق‌های ناشی از مواد سوختنی معمولی، نظیر چوب، پارچه، کاغذ، لاستیک و انواع پلاستیک‌ها
گروه B :حریق‌های ناشی از مایعات قابل اشتعال، مایعات سوختنی، گریس‌های نفتی، قیر، روغن، رنگ‌های پایه روغنی، حلال‌ها، لاک‌های صنعتی، .الکل‌ها و گازهای قابل اشتعال
گروه C:حریق‌های ناشی از تجهیزات الکتریکی دارای جریان
گروه D:حریق‌های ناشی از فلزات سوختنی نظیر منیزیم، تیتانیوم، پتاسیم، زیرکنیوم، سدیم و لیتیوم
گروه K:حریق‌های ناشی از وسایل و تجهیزات آشپزخانه‌ای که حاوی روغن‌های آشپزی (روغن و چربی‌های گیاهی و حیوانی) هستند
طبقه‌بندی آتش براساس استاندارد BS
در طبقه‌بندی استاندارد انگلستان، حریق گروه B شامل مایعات قابل اشتعال بوده و گازها نیز خود به صورت مجزا در گروه C قرار میگیرند و به طبع آن مابقی گروه‌های حریق نیز تغییر می‌کنند، به شرح ذیل:
کلاس A:شامل آتش‌سوزی‌های ناشی از مواد قابل احتراق از جمله کاغذ، پارچه، چوب و سایر مواد جامد قابل اشتعال است.
کلاس B:شامل آتش سوزی های ناشی از مایعات قابل اشتعال مانند رنگ و بنزین است.
کلاس C:آتش سوزی‌هایی هستند که در اثر گازهای قابل اشتعال از جمله متان، بوتان یا هیدروژن به وجود می‌آیند.
کلاس D:آتش سوزی های ناشی از فلزات قابل احتراق از جمله پتاسیم، آلومینیوم یا منیزیم را شامل می‌شود.
کلاس E:اختلال در جریان الکتریکی و برق ساختمان‌ها منجر به اتصالی و آتش گرفتن لوازم برقی و الکترونیکی، کابل‌ها و سیم‌های برقی می‌شود.
کلاس F:شامل مواردی است که در اثر روغن های خوراکی مورد استفاده در آشپزخانه‌ها و رستوران‌ها ایجاد می‌شود.
تا این مرحله دلایل متفاوت وقوع حریق شناسایی شدند. اکنون دسته بندی انواع سیستم‌های اطفای حریق براساس نوع آتش قابل درک خواهد بود.

انواع و اجزای سیستم اطفاء حریق

این سیستم‌ها در یک دسته‌بندی کلی باتوجه به کاربری خود، به دو دسته‌ی اطفای دستی و خودکار تقسیم می‌شوند. اطفاء حریق دستی توسط آتش‌نشانان و افراد متخصص و اطفاء خودکار بدون دخالت هیچ نیروی انسانی انجام می‌شود. سیستم اطفاء حریق اتوماتیک می‌تواند تحت نظارت یک کنترل پنل و یا به صورت کاملا خودکار عمل کند. کنترل پنل، بیشتر در مواردی که نیاز به ارتباط و صدور فرامین به سیستم‌های اطفای حریق مورد نیاز باشند استفاده می‌شود.

از جمله اجزای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم اطفای حریق دستی و خودکار عبارت است از:

هوز باکس و هوز ریل
شیلنگ‌ها
اسپرینکلر، فوم اسپری نازل، اسپری نازل و فیوزیبل پلاگ
فوم نازل، فوم دوزینگ سیستم، فوم پورر، فوم میکر
و غیره
دسته‌بندی سیستم‌های اطفای حریق به این سطح ختم نمی‌شود. چرا که هیچ‌گونه سیستم اطفای حریقی وجود ندارد که بتواند در تمامی رده‌های آتش‌سوزی قابل استفاده‌باشد. این سیستم‌ها براساس حریقی که خاموش می‌کنند و براساس ماده‌ای که برای اطفای حریق استفاده می‌کنند به دسته‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند. در ادامه به معرفی مختصر آنها خواهیم پرداخت.

انواع اطفای حریق دستی

همانطور که در مطالب پیشین ذکر شد، اطفای حریق دستی شامل تجهیزاتی است که مورد استفاده‌ی آتش‌نشان‌ها یا افراد حاضر در محل حریق قرارمی‌گیرند و شامل شیلنگ، هایدرانت، هوزباکس، هوز ریل و خاموش‌کننده‌ها می‌شوند. متداول‌ترین و معروف‌ترین این تجهیزات که برای انواع متنوعی از حریق استفاده می‌شوند، خاموش‌کننده‌ها یا همان کپسول‌های آتش‌نشانی هستند که در ادامه مختصرا به انواع آنها اشاره خواهیم کرد.

خاموش کننده‌ی آبی

این نوع سیستم اطفا حریق آبی برای خاموش کردن آتش‌های کلاس A کاربرد دارد و به هیچ عنوان نباید برای مهار آتش‌سوزی‌هایی حاصل از گاز و مایعات قابل اشتعال مورد استفاده قرار بگیرد. این خاموش کننده ها باید در خروجی در طبقه هایی قرار گیرند که برای خطر آتش سوزی کلاس A مشخص شده‌اند.

خاموش کننده‌ی پودر خشک

این نوع خاموش‌کننده برای مهار آتش‌سوزی‌های کلاس A, B, C کاربرد دارد. این نوع سیستم اطفای حریق ممکن است برای آتش‌سوزی های ناشی از مواد آلی مختلف از جمله چوب ، زغال سنگ ، پارچه ، مقوا و کاغذ و غیره استفاده شود. همچنین ممکن است برای آتش سوزی های ناشی از مایعات قابل اشتعال از جمله بنزین، رنگ و همچنین گازهای قابل اشتعال از جمله استیلن و گاز مایع استفاده شود. با هر نوع آتش سوزی که شامل تجهیزات الکتریکی تا 1000 ولت باشد، نیز می‌توان از این نوع خاموش کننده استفاده کرد.

خاموش کننده شیمیایی مرطوب

از این نوع سیستم اعلام حریق معمولا برای مهار آتش‌سوزی‌های حاصل از کلاس F استفاده می‌شود. این نوع کپسول آتش نشانی باید در نزدیکی منبع خطر آتش سوزی در آشپزخانه ها و غذاخوری‌های تجاری قرار گیرد.
خاموش کننده های دی اکسید کربن (CO2)
خاموش کننده های CO2 عمدتا برای خطرات ناشی از آتش سوزی الکتریکی استفاده می شوند و معمولاً در اتاق های سرور کامپیوتر، پست‌های الکتریکی و تمامی مکان‎هایی که به دلیل وجود تجهیزات برقی مهم امکان استفاده از دیگر انواع خاموش‌کننده‌ها نیست جهت اطفای حریق به کار گرفته می‌شوند. آنها همچنین آتش‌سوزهای کلاس B را نیز خاموش می‌کنند.

خاموش کننده‌های فوم

این نوع خاموش کننده بیشترین کاربرد را در مهار آتش‌سوزی‌های کلاسB دارد، حتی می‌تواند برای مهار حریق حاصل از چوب، زغال سنگ، پارچه، مقوا و کاغذ و همچنین مایعات قابل اشتعال مورد استفاده قرار بگیرد. فوم از طریق خنک کردن سوخت یا ماده‌ی در حال اشتعال و حذف حرارت از هرم آتش، حریق را مهار می‌کند.

انواع اطفای حریق خودکار

سیستم‌های اطفای حریق اتوماتیک پس از شناسایی آتش، به صورت خودکار فعال شده و برای اطفای حریق اقدام می‌کنند. این سیستم‌ها بر اساس عملکرد مورد نیاز و نوع حریق به دسته‌هایی مشابه خاموش‌کننده‌ها که بالاتر ذکر شد تقسیم می‌شوند و عبارتند از:
آبی
آب به دلیل قابلیت جذب حرارت حریق سبب خنک‌ و درنتیجه خاموش شدن آتش می‌شود و به همین جهت برای خاموش کردن حریق کلاس A و خنک کردن حریق کلاس های B و C قابل استفاده است. به همین جهت برای اطفای حریق ساختمان ها اعم از اداری، مسکونی و تجاری، هتل ها، موزه ها، پارکینگ ها و انبارها و خنک کردن محیط به هنگام حریق در ترانس های برق، تانک ها و مخازن نگهداری سوخت و مواد شیمیایی، کشتی ها و بنادر با رعایت ضوابطی که در مقالات آتی ذکر خواهد شد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گازی
این سیستم از گازهای مختلف نظیر co2، آرگون، FM200 و آیروسل تشکیل شده‌است که برای اطفای حریق کلاس‌های B، A و E مناسب بوده و به همین جهت در مکان‌های پرخطر مانند پست‌های برق، تابلوهای کنترل و مخابراتی، مراکز نگهداری اسناد و در جاهایی که وزن کپسول مهم باشد نظیر هواپیما و زیردریایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فوم
در این سیستم آب و فوم که با نسبت مشخصی باهم ترکیب شده‌اند از طریق لوله کشی به نازل‌های نصب شده منتقل می‌شوند و روی سطح در حال اشتعال قرار‌میگیرند. این ترکیب با خفه و خنک کردن آتش به صورت همزمان از دو جهت حریق را خاموش خواهد کرد و به همین دلیل روی حریق‌های کلاس B و کلاس A بسیار موثر خواهد بود.
موارد استفاده و انواع هریک از این سیستم‌ها به تفصیل در مقالات بعدی معرفی خواهند شد.

راهکارهای اطفای حریق

از گازها مي‌توان جهت اطفای حريق در محيط‌ هايي كه شامل وسايل و تجهيزات گرانبها بوده و نياز به يك عامل (Agent) غيررساناي الكتريكي وجود دارد؛ استفاده نمود. همچنین در مکان هایی که جهت انجام عمليات اطفای استفاده از آب و فوم غيرممكن مي‌باشد (موجب خسارت زياد مي‌گردند، رساناي الكتريكي بوده و همچنين نياز به پاك كردن محيط بعد از اطفای مي‌باشد)، عاملین اطفای گازی جایگزین مناسبی خواهند بود.
گازها دارای ذرات بجا مانده و یا حالت روغنی نمی باشد بهمین دلیل هیچگونه تأثیری بر روی تجهیزات و اموال نداشته و پس از انجام عملیات اطفاء نیاز به نظافت ندارند.
سیستم اطفای اتوماتیک گاز شامل یک کپسول یا بانکی از سیلندرها (Bank of containers) می باشند، که توسط Manifold بهم متصل شده اند و بوسیله شبکه ای از لوله ها جهت تخلیه گاز به نازل های نصب شده در محیط مورد نظر، متصل گشته اند.

اطفای حریق ECARO-25

کمپانی Fike از ترکیب فناوری اطفای گاز (HFC-125 (FE-25 و عملکرد سریع و بدون نشت Rupture-Disc های تولیدی خود روش اطفای حریق ECARO-25 را جهت حفاظت از تجهیزات حساس شما معرفی می نماید. کمپانی Fike در سراسر جهان به عنوان پشرو در سیستم های اتوماتیک اطفای حریق شناخته شده و عوامل اطفا با مشخصات برتر و عملکرد فوق العاده را عرضه می نماید.

اطفای حریق FM200

گاز (HFC-227ea (FM200 یک عامل مؤثر، پاک و امن جهت اطفاء حریق می باشد و می توان از آن بصورت کاملاً اتوماتیک در محیط های عمومی که افراد حضور دارند (بعلت عدم ایجاد خفگی) استفاده نمود. محصولات کمپانی های Fike توسط ما پیشنهاد و ارایه می گردند.

اطفای حریق با گاز CO2

اطفای حریق با گاز CO2 به عنوان یکی از متداول ترین روش های اطفاء حریق به شمار می رود. از مزایای این روش قیمت ارزان گاز، نارسانا بودن، عدم آسیب به تجهیزات الکترونیکی، سرعت عمل بالا، عدم اثر مخرب بر طبیعت، سهولت در شارژ مجدد و قابلیت اطفاء محدوده زیادی از مواد به شمار می رود. دی اکسید کربن گازی بی رنگ، بی بو، خشک و غیرمخرب است. از آنجایی که این گار از سنگین هوا سنگین تر است، لذا روی آتش را می پوشاند و آن را خفه می کند. پس از خاموش شدن آتش، تبخیر شده و اثری از خود به جا نمی گذارد.
اطفای حریق (PROINERT2 (INERT GAS
اطفای حریق به این روش راهکاری امن و مناسب، بدون اثر مخرب بر محیط است. به دلیل استفاده از روش منحصر بفرد شیرهای تولیدی کمپانی Fike عامل اطفای PROINERT2 با فشاری ثابت (جهت جلوگیری از اثرات مخرب در زمان عملکرد) وارد فضای تحت حفاظت خود می شود.

اطفای حریق آبی و پمپ ها

روش های اطفای آبی از متداول ترین راهکارهای مقابله با حریق در مراکز صنعتی و ساختمان ها به شمار می آید. سیستم های اطفای حریق آبی به طورکلی شامل مجموعه کاملی از ادوات از قبیل پمپ های مخصوص اطفای حریق، نازل، اسپرینکلر و تجهیزات نظارتی می باشد

سیستم های اطفای حریق Water Mist

این سیستم ها جهت انجام عمل اطفا از پاشش ذرات بسیار ریز آب استفاده می نمایند. ریزش قطرات بسیار ریز آب این امکان را فراهم می آورد که ذرات غبار مانند آب برای کنترل، سرکوب و یا خاموش کردن آتش به روش های زیر عمل نماید: • خنک سازی شعله های آتش و گازهای ناشی از آن • جایگزینی اکسیژن با ذرات ریز آب • کاهش حرارت ناشی از حریق توسط قطرات ریز آب

تجهیزات نظارت بر سیستم اطفای حریق آبی

در شرایط وقوع آتش، عملکرد صحیح و پایدارى سیستم اسپرینکلرحیاتیست، که شامل عملکرد خود اسپرینکلر و سیستم شبکه اطفاى آبى مى باشد. سنسورهاى خطوط سیستم، آشکارسازهاى جریان آب، سوئیچ فشار و سوئیچ هاى نظارت امکان نظارت بر جریان آب، فشار سیستم و وضعیت شیر در یک سیستم فراهم مى آورند.

شیر های هشدار دهنده سیستم های حفاظت از آتش

شیرهای یک طرفه مدل P با سایزهای 4 و 6 اینچ که دارای تاییدیه های UL و CUL هستند، برای استفاده در سیستم های لوله تر طراحی شده و ممکن است در موقعیت عمودی یا افقی با اتصالات مناسب نصب شوند.

Deluge Valve دیلوج ولوها

به طور کلی دیلوج ولوها یا همان شیرهای غرقابی در شرایطی استفاده می شوند که نیاز به استفاده سریع از مقدار زیادی آب وجود داشته باشد و به همین دلیل، غالباً از اجزای اصلی سیستم های حفاظت از آتش بحساب می آیند.

امیدواریم تا به اینجا توانسته باشیم مطالب مفیدی را در رابطه با سیستم‌های اطفا حریق در اختیار شما قرار داده باشیم. اگر به دنبال خرید این نوع سیستم‌ها جهت حفظ ایمنی ساختمان‌های خود هستید، می‌توانید از مشاوره‌ی کارشناسان آموت استفاده کنید.

قیمت سیستم اطفا حریق

جهت دریافت مشاوره فنی رایگان، طراحی و بهترین قیمت سیستم های اعلام حریق، سیستم اعلام سرقت اماکن،دوربین مدار بستهو.. با فروشگاه آموت نماینده گلوبال فایر پرتغال با گارانتی مادام العمر تماس بگیرید.