لیست تجهیزات اطفا حریق

تجهیزات اطفا حریق جز اصلی ترین تجهیزات آتش نشانی هستند. تجهیزات اطفاء حریق بنا به نوع حریق انواع مختلف دارند که می توانند اتوماتیک و یا دستی باشند، اگر بخواهیم به طور کلی تجهیزات سیستم های اطفا حریق را نام ببریم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اسپرینکلر جزء تجهیزات اطفاء حریق اتوماتیک

• کپسول آتش نشانی جزء تجهیزات اطفاء حریق اتوماتیک

• پتوی نسوز جزء تجهیزات اطفاء حریق دستی

• بوستر پمپ های آتش نشانی جهت اطفاء حریق

• قرقره و شیلنگ آتش نشانی جزء تجهیزات اطفاء حریق دستی

• مانیتور اطفا حریق

• نازل جزء تجهیزات اطفا حریق دستی

• شیر های هیدرانت اطفا حریق

• فایر باکس (جعبه آتش نشانی) در سیستم اطفا حریق

• هوزریل آتش نشانی

• شیلنگ آتش نشانی جز جهیزات اطفا حریق دستی

• کپسول گاز fm200 جز تجهیزات اطفا حریق اتوماتیک

• کپسول گاز IG55 جز تجهیزات اطفا حریق اتوماتیک

• کپسول گاز CO2 جز تجهیزات اطفا حریق اتوماتیک

انواع کلاس بندی حریق و روش های خاموش کردن آتش

از آنجایی که انتخاب نوع تجهیزات اطفاء حریق متناسب با نوع آتش سوزی صورت می گیرد، آتش سوزی بر اساس منبع سوخت تقسیم بندی می شود و می توان کلاس بندی حریق را به انواع زیر تقسیم کرد:

• آتش سوزی های کلاس نوع A

آتش سوزی های کلاس A با آب خاموش می شود. این نوع آتش از منابع متداول سوخت مانند چوب، سطل زباله، پارچه، کاغذ و پلاستیک شعله ور می شود. آتش سوزی های سطل آشغال و سطل زباله نمونه های برجسته آتش سوزی کلاس A هستند. آتش کلاس A را با آب یا فسفات مونو آمونیوم خاموش کنید. برای اطفا حریق کلاس A می توان از شیلنگ آب استفاده کرد.

• آتش سوزی های کلاس نوع B

آتش سوزی های کلاس B باحذف اکسیژن خاموش می شود و این نوع اتش سوزی در اثر انفجار مایعات و گاز های قابل اشتعال ایجاد می شود. مایعات قابل اشتعال شامل روغن یا رنگ روغن، الکل، حلال، بنزین و نفت سفید است. هنگامی که آتش سوزی کلاس B جرقه می زند، با خفه کردن شعله های آتش اطفا حریق کنید. خفه کردن آتش، اکسیژن تغذیه کننده شعله های آتش را از بین می برد و در نتیجه موجب اطفا حریق می شود. مواد شیمیایی خشک، مانند فسفات آمونیوم یا دی اکسید کربن تحت فشار، وسیله ای موثر برای اطفا حریق کلاس B هستند. هرگز سعی نکنید آتش کلاس B را با آب خاموش کنید. پاشیدن آب بر روی آتش سوزی که توسط مایعات قابل اشتعال رخ داده است به آن دامن می زند و فقط باعث شعله ور شدن شعله های آتش می شود.

• آتش سوزی های کلاس نوع C

آتش سوزی های کلاس C با قطع منشاء آتش خاموش می شود. آتش سوزی سوکت برق به عنوان آتش سوزی کلاس C شناخته می شود. شعله های آتش در کلاس C به دلیل اجزای الکتریکی مانند ترانسفورماتور های الکتریکی، لوازم خانگی و موتور ها فوران می کنند. صنایعی که با تجهیزات قدرت الکتریکی در مقیاس بزرگ کار می کنند ممکن است آتش سوزی کلاس C را بیشتر مشاهده کنند. سیم کشی معیوب یا فشار بیش از حد به شبکه برق می تواند باعث آتش سوزی کلاس C در محیط های کوچکتر نیز شود. صاحبان خانه نیز باید مراقب باشند، زیرا آتش سوزی کلاس C می تواند از بخاری برقی، سیم کشی معیوب داخل خانه، و حتی اتصالی چراغ ایجاد شود. آتش کلاس C را با قطع کردن برق، که به عنوان منبع سوخت آتش الکتریکی عمل می کند، خاموش کنید. برای اطفا حریق نیز باید از مواد شیمیایی غیر رسانا مانند دی اکسید کربن استفاده شود.

• آتش سوزی های کلاس نوع D

آتش سوزی های کلاس D با عوامل پودر خشک خاموش می شود. آتش سوزی های ایجاد شده توسط فلزات قابل احتراق به عنوان آتش سوزی های کلاس D شناخته می شوند. تیتانیوم، منیزیم، سدیم، لیتیوم، آلومینیوم و پتاسیم نمونه هایی از فلزات قابل احتراق هستند. آزمایشگاه ها معمولاً محیط های معمولی هستند که در آنجا آتش سوزی کلاس D رخ می دهد. برای خاموش کردن آتش کلاس D هرگز نباید از آب استفاده شود. این مایع فقط شعله های آتش حاصل از آتش سوزی فلزات را بدتر می کند، زیرا آب در تماس با فلزات خاص می سوزد. عوامل پودر خشک به عنوان خاموش کننده های ایده آل توصیه می شوند. پودر گرافیت، پودر مس و کلرید سدیم به عنوان عوامل پودر خشک موثر شناخته می شوند. جذب گرما و اثرات مهار کننده عوامل پودر خشک برای اطفا حریق کلاس D مناسب است. توجه داشته باشید که عوامل پودر خشک کاملاً با عوامل شیمیایی خشک متفاوت هستند. ازنوع دوم هرگز نباید برای اطفا حریق شعله استفاده شود، زیرا ممکن است آتش را تشدید کند. برای اطفاء حریق کلاس D همیشه باید از پودر خشک استفاده شود.

• آتش سوزی های کلاس نوع K

آتش سوزی های کلاس K با خاموش کننده های شیمیایی خاموش می شوند. آتش آشپزخانه آتش سوزی های ناشی از چربی، روغن زیتون، کره، چربی های حیوانی و چربی های گیاهی به عنوان آتش سوزی کلاس K شناخته می شود. ساختمان های تجاری و رستوران های ساخته شده با آشپزخانه باید از احتمال آتش سوزی کلاس K هوشیار باشند. منازل مسکونی همچنین باید توجه داشته باشند که آتش سوزی کلاس K می تواند بر روی اجاق گاز یا کوره جرقه بزند، خصوصاً اگر چربی ها روی منبع حرارت پاشیده شوند. غذا های بیش از حد گرم شده در مایکروویو همچنین می تواند آتش سوزی ایجاد کند.

کپسول های آتش نشانی حاوی عوامل شیمیایی هستند که گرمای شعله را جذب می کنند، اکسیژن را به آتش می کشند و به طور موثر آتش را از بین می برند و موجب اطفا حریق می شوند. خانه ها و رستوران ها باید مجهز به کپسول آتش نشانی باشند. و همه کسانی که در آشپزخانه کار می کنند باید نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی را جهت اطفا حریق بیاموزند. طبقه بندی بالا بر اساس استاندارد NFPA بیان شده است در صورتی که طبقه بندی در انگلستان به این صورت است که حریق B حریق ناشی از مایعات قابل اشتعال و حریق C حریق ناشی از گاز های اشتعال پذیر است و حریق ناشی از الکتریسیته حریق E نام دارد. همچنین حریق K یا F نامیده می شود و مابقی کلاس ها مشابه است.

انواع تجهیزات آتش نشانی و اطفای حریق

تجهیزات آتش نشانی ابزار دست آتش نشانان برای اطفای حریق و نجات جان انسانها هستند. طراحی و تولید این تجهیزات به دلیل حساسیت جایگاه و کاربرد آنها، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هر گونه اشتباه جزئی در طراحی و تولید تجهیزات آتش نشانی ممکن است منجر به نقص عملکردی و اثرات جبران ناپذیر در عملیات اطفای حریق گردد.

در این مطلب، با انواع تجهیزات آتش نشانی و اطفای حریق آشنا می‌شویم. در ادامه با ما همراه باشید.

جعبه آتش نشانی

یکی از پرکاربردترین تجهیزات آتش نشانی جعبه آتش نشانی است. جعبه آتش نشانی محل مناسبی برای نگه‌داری ابزارها و وسایل آتش نشانی است. جعبه‌های آتش نشانی در ابعاد، طرح‌ها و کاربردهای مختلفی تولید می‌شوند. کیفیت و استحکام جعبه آتش نشانی مهم‌ترین ویژگی آن است. تمام ابزارهای مقابله با آتش سوزی به دلیل کاربرد در شرایط بحرانی، همیشه باید بهترین کیفیت را داشته و آماده به کار باشند.

جعبه‌های آتش نشانی که در شرایط سخت‌تر مانند محوطه‌های روباز یا اقلیم مهاجم مورد استفاده هستند باید با تمهیدات خاصی ساخته شوند. مانند استفاده از پوشش رنگ خاص یا متریال ورق استیل در ساخت جعبه آتش نشانی برای محیط‌های مهاجم با خطر خوردگی بالا.

جعبه آتش نشانی فایبرگلاس

مناطق ساحلی در جنوب و شمال کشورمان نمونه بارز مناطقی هستند که جزو اقلیم‌های خورنده و مهاجم دسته بندی می‌شوند. آب و هوای بسیار مرطوب و گرم، بادهای شدید، سیکل‌های خیس شدن و خشک شدن با آب حاوی املاح، غلظت بالای یون کلراید، اختلاف دمای زیاد شب و روز و تماس با مشتقات نفتی مانند نفت خام و گازوئیل و بنزین از مهم‌ترین عوامل تشدید خوردگی و جزء ویژگی‌های اساسی مناطق مهاجم هستند.

در این مناطق استفاده از جعبه آتش نشانی فلزی توجیه فنی و اقتصادی مناسبی ندارد. جعبه آتش نشانی فایبرگلاس جایگزین مناسبی برای جعبه‌های فلزی در شرایط اینچنینی است.

اسپرینکلر اطفای حریق

اسپرینکلرها یکی از موثرترین، ارزان‌ترین و ایمن‌ترین تجهیزات اطفای حریق هستند. اسپرینکلر ابزاری اتوماتیک برای اطفای حریق به خودکار و در مراحل اولیه آتش سوزی است. اسپرینکلرها از دید زمان واکنش دو دسته هستند.

اسپرینکلر واکنش سریع و اسپرینکلر واکنش استاندارد. اسپرینکلر واکنش سریع، در زمان خطر و در شرایط یکسان زودتر از اسپرینکلر واکنش استاندارد فعال می‌شود. الزامات استاندارد بین المللی NFPA نیز بر استفاده از اسپرینکلرهای واکنش سریع در محیط‌های مسکونی، تجاری و اداری و محل تجمع و زندگی انسانها تاکید دارد.

اسپرینکلر اطفای حریق از منظر شکل و نوع پاشش نیز به سه دسته بالازن، پایین زن و دیواری تقسیم می‌گردند. اسپرینکلرهای بالازن معمولا در مواردی که در جلوی پخش مناسب جریان، انسدادهایی وجود دارد مورد استفاده هستند. اما اسپرینکلرهای پایین زن استفاده بیشتری در تمام شرایط دارند و عضو پخش کننده جریان در آنها به سمت پایین نصب می‌گردد. اسپرینکلر دیواری هم بر روی دیوارهای جانبی ساختمان و بخصوص در راهروها و راه پله بناها نصب می‌شوند.

در محیط‌های کم خطر مانند بناهای مسکونی، تجاری و اداری باید از اسپرینکلر واکنش سریع یا اسپرینکلر مسکونی استفاده شود.

هر اسپرینکلر دارای یک جزء حساس به حرارت است؛ این جزء حساس به حرارت می‌تواند از نوع حباب شیشه‌ای یا از نوع فلزات ذوب شونده باشد. مکانیز عملکرد حباب شیشه‌ای به این صورت است که مایع داخل حباب با افزایش حرارت، دچار افزایش حجم می‌گردد. با شروع آتش سوزی و افزایش دما، در دمای مشخصی (دمای کاری) حباب شیشه‌ای می‌شکند. به این ترتیب اسپرینکلر فعال شده و آب را بر روی حریق اسپری می‌کند.

اسپرینکلرها برخلاف باور عموم، هرگز به طور همزمان فعال نمی‌شوند. بلکه نزدیک‌ترین اسپپرینکلر به محل حریق، فعال می‌شود. فقط در صورتی اسپرینکلر بعدی فعال می‌شود که حریق گسترش پیدا کند و به نزدیکی اسپرینکلر بعدی برسد.

شیلنگ‌های آتش نشانی(Fire hose)

شیلنگ آتش نشانی برای انتقال آب مورد نیاز از یک منبع آب به سمت محل آتش سوزی بکار می‌رود. به دلیل شرایط استفاده و فشار و دبی بالا، این شیلنگ‌ها نیازمند کیفیت و کارایی بالایی هستند. شیلنگ‌های آتش نشانی در کشورمان معمولا سه نوع هستند؛

الف-شیلنگ نیمه سخت از جنس PVC که برای ساخت هوزریل آتش نشانی کاربرد دارند.

ب-شیلنگ‌ آتش نشانی تخت (برزنتی) که مخصوص کاربردهای آتش نشانی بوده و در قرقره‌ها و هوزرک‌های با شیلنگ تاشونده (برزنتی) کاربرد دارند. این شیلنگ‌ها دارای یک لایه داخلی لاستیکی و لایه بیرونی از جنس نخ پرلون هستند.

ج-شیلنگ آتش نشانی ضد اسید که مقاوم‌ترین نوع شیلنگ آتش نشانی بوده و در مصارف آتش نشانی در سطح وسیع مورد استفاده هستند.

قرقره آتش نشانی

قرقره‌های آتش نشانی در کنار سایر تجهیزات آتش نشانی، یک ابزار مناسب و کاربردی برای اطفای حریق در مراحل اولیه آتش سوزی هستند. کارکرد اصلی آنها تامین یک جایگاه مناسب برای شیلنگ‌های آتش نشانی است. قرقره‌های آتش نشانی در دو گروه عمده دسته بندی می‌شوند. قرقره‌های هوزریل با شیلنگ نیمه سخت و قرقره با شیلنگ تخت یا تاشونده.

قرقره هوزریل با شیلنگ نیمه سخت تولید شده و دارای سیستم آب رسان داخلی هستند. این سیستم آب رسان کمک می‌کند بدون هیچ گونه ایجاد مشکل در باز و بست شیلنگ، جریان آب از هسته هوزریل و از سیستم آبرسان تامین شود. هوزریل‌ها معمولا با شیلنگ‌های قطر 3/4 و 1 اینچ تولید شده و به دلیل دبی و فشار پایین این قرقره، توسط افراد عادی و غیر آتش نشان نیز قابل استفاده است.

نوع دیگر قرقره نیز بدون سیستم آب رسان بوده و برای نگه داری شیلنگ‌های تخت آتش نشانی بکار می‌رود. شیلنگ‌های آتش نشانی تخت (برزنتی) مورد استفاده در این قرقره‌ها معمولا با قطر 1.5 اینچ و بیشتر تولید می‌شوند. این قرقره‌ها به جهت فشار و دبی بالای جریان آب داخل شیلنگ آتش نشانی تخت، مخصوص استفاده آتش نشانان و اپراتورهای حرفه‌ای هستند.

هوزرک شیلنگ تاشونده (برزنتی)

هوزرک نیز یکی دیگر از تجهیزات اطفای حریق است که برای نگهداری شیلنگ‌های آتش نشانی تخت مورد استفاده است. این ابزار هم مانند قرقره‌های با شیلنگ تاشونده، مخصوص استفاده آتش نشانان و اپراتورهای حرفه‌ای است. ساختار هوزرک‌ها به گونه‌ای است که شیلنگ‌های آتش نشانی به صورت آویزان در آن قرار می‌گیرند؛ به این ترتیب به خشک شدن سریع‌تر شیلنگ آتش نشانی تخت کمک می‌کند و از پوسیدگی لایه بیرونی آن جلوگیری می‌کند.

خاموش کننده آتش نشانی

شاید بتوان گفت کپسول یا خاموش کننده آتش نشانی معروف‌ترین ابزار آتش نشانی و اطفای حریق باشد. خاموش کننده‌ها انواع مختلفی دارند. پرکاربردترین خاموش کننده‌ها در کشورمان خاموش کننده‌های پودری و خاموش کننده برپایه گاز CO2 است. هرخاموش کننده برای اطفای کلاس خاصی از آتش سوزی کاربرد دارد. برخی خاموش کننده‌ها چند منظوره بوده و برای اطفای دو یا سه کلاس حریق کاربرد دارند.

داشتن یک کپسول آتش نشانی در منزل یا محل کار می‌تواند قوت قلبی در حواث احتمالی حریق باشد. با شروع آتش سوزی به راحتی با آزاد کردن ضامن شیر و شیلنگ خاموش کننده، و با هدف گیری بن آتش آن را در لحظات اول، اطفا نمایید.

انتخاب نوع خاموش کننده آتش نشانی به موارد زیادی بستگی دارد. مثلا برای خاموش کردن آتش سوزی یک تابلوی برق یا یک تابلوی نقاشی گرانقیمت نمی‌توان از خاموش کننده‌های پودری استفاده نمود. زیرا بقایای پودر خاموش کننده باعث خرابی تجهیزات و تابلوها پس از اطفای حریق می‌شود.

یکی از خاموش کننده‌های آتش نشانی با کاربرد وسیع، خاموش کننده‌های چند منظوره ABC هستند. این خاموش کننده‌ها هرسه کلاس حریق A، B و C را به نحو مناسبی اطفا کرده و از کیفیت و قدرت خاموش کنندگی بالایی برخوردارند.

نازل‌های آتش نشانی

از تجهیزات آتش نشانی کلیدی و موثر در عملیات اطفای حریق، نازل آتش نشانی است. بعضی از نازل‌ها مخصوص استفاده در هوزریل آتش نشانی و جهت اتصال به انتهای شیلنگ نیمه سخت هستند. این نازل‌ها با یک دنباله تبدیلی به شیلنگ‌های نیمه سخت متصل می‌گردند.

نوع دیگر نازل‌های آتش نشانی که قطر و دبی آب بیشتری عبور می‌دهند، مخصوص استفاده آتش نشانان و اپراتورهای حرفه‌ای بوده و با یک تبدیل Storz به شیلنگ‌های آتش نشانی تخت متصل می‌گردند.

نازل‌های آتش نشانی معمولا دارای پاشش جت و پاشش اسپری مخروطی هستند. پاشش جت برای مواقعی که دسترسی به مرکز آتش وجود ندارد یا حجم آتش زیاد باشد، کاربرد دارد. اما پاشش اسپری برای مواقعی مانند کاهش دمای محیط دچار حریق و باز کردن راهی برای خروج افراد درگیر در آتش سوزی با ایجاد یک سپر آبی، کاربرد دارد.

اتصالات آتش نشانی

اتصالات آب رسانی آتش نشانی از الزامات هر اکیپ آتش نشانی و اطفای حریق است. اطفای سریع حریق فقط با داشتن اتصالات با کیفیت بدون نشتی و با اتصال سریع به دست می‌آید. اتصالات مورد استفاده در آتش نشانی کشورمان معمولا در دو گروه طبقه بندی می‌شوند. اتصالات انگلیسی (BS) یا اتصالات آلمانی (Storz).

اتصالات BS تحت موسسه استاندارد انگلستان (BSI) تولید می‌شوند. این اتصالات فقط برای استفاده در فشارهای بالا طراحی می‌گردند. اما اتصالات آلمانی (Storz) براساس استاندارد DIN آلمان طراحی و ساخته می‌شوند.

مکانیزم اتصال در این دو گروه محصول کمی تفاوت دارد. در اتصالات انگلیسی، زبانه برنجی نقش اتصال و نگه داری دو جزء اتصال را به عهده دارد. کوپلینگ انگلیسی از دو جزء نری و مادگی تشکیل شده است. اما در اتصالات آلمانی هردو جزء اتصال مشابه بوده و دارای زبانه‌هایی برای جفت شدن با همدیگر هستند.

با توجه به مهم‌بودن ثانیه‌ها در عملیات اطفای حریق و نجات جان افراد درگیر در آتش سوزی، اتصال و برقرای سیستم آب رسانی آتش نشانی در کوتاه‌ترین زمان ممکن، مهم‌ترین هدف برای استفاده از هردوی این اتصالات بوده و بسیار حیاتی است.

آچار کوپلینگ

آچار کوپلینگ یک آچار همه کاره و پرکاربرد در عملیات اطفای حریق و آتش نشانی است. از این آچار می‌توان در باز و بست اتصالات آلمانی (Storz)، باز کردن درب بشکه‌ها و باز کردن آچار شیر ایستاده آتش نشانی (هایدرانت) موجود در معابر عمومی استفاده کرد.

به دلیل سنگینی لباس آتش نشانان استفاده از یک آچار چند منظوره سبک به جای حمل چند آچار با کاربردهای مختلف می‌تواند در عملیات اطفای حریق بسیار کاربردی باشد.

شیرهای آتش نشانی

در کاربردهای آتش نشانی، شیرها کنترل جریان آب را بر عهده دارند. شیرها یا برای کنترل جریان و یا برای قطع و وصل جریان مورد استفاده هستند. انواع شیرهای آتش نشانی معمول و مورد استفاده در کشورمان به شرح زیر هستند:

الف-شیر فلکه‌ آتش نشانی

شیرفلکه‌های آتش نشانی معمولا در ابتدای سیستم لوله کشی آتش نشانی (تر و خشک) مورد استفاده هستند. شیرفلکه‌های آتش نشانی در دو نوع شیرفلکه معمولی و شیرفلکه تنظیم فشار مورد استفاده هستند. نوع تنظیم فشار با دارا بودن مکانیزم کنترل مقدار بسته شدن فلکه آن، فشار آب در بعد از شیرفلکه را در محدوده خاصی کنترل می‌کند.

ب-شیر ایستاده آتش نشانی(هایدرانت)

شیرهای ایستاده معمولا در معابر شهری و برای عملیات اطفای حریق با فشار و دبی بالا مورد استفاده هستند. هایدرانت‌ها در دو نوع سطحی و مدفون مورد استفاده هستند.

ج-شیر فشار شکن

شیرهای فشار شکن برای کنترل و تثبیت فشار در ابتدای سیستم لوله کشی آتش نشانی مانند هوزریل آتش نشانی، هوزرک و قرقره‌های با شیلنگ تخت مورد استفاده هستند. تفاوت اصلی شیرفشار شکن با شیرفلکه تنظیم فشار در این است که شیر فشار شکن مخصوص کنترل و تثبیت فشار بوده و اما شیرفلکه‌ها قابلیت قطع و وصل جریان را دارند.

جهت اطلاع از قیمت سیستم اطفا حریق با ما تماس بگیرید

اطفا حریق آبی

اطفا حریق گازی

آموت